رئیس پژوهشگاه هوافضا: ایران تا سال ۱۴۰۴ انسان به فضا اعزام میکند
در بهمن ماه سال ۱۳۹۱ دانشمندان ایرانی، کاوشگر پیشگام را که حملکنندهی اولین میمون به فضا بود، ارسال و بهسلامت نیز بازیابی کردند. در آن زمان، سه کاوشگر زیستی دیگر در پژوهشگاه هوافضا موفق به حمل محمولههای زیستی شامل لاکپشت، کرم، موش و نمونههای سلولی شده بودند. در سال ۱۳۹۲ نیز کاوشگر «پژوهش» حامل میمون توانست موجب تکرار این موفقیت شود و پس از طی یک مسیر زیرمداری تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتر در مدت زمان حدود ۱۵ دقیقه به زمین بازگردد و موجود زنده را سالم بازیابی کند.
تمام اقدامات انجام شده برای پرتاب کاوشکر زیستی برای هدفی والاتر که همان اعزام انسان به مدار زمین بود انجام شد، ولی بنا بهدلایلی ازجمله عدم تخصیص بودجه، این پروژهها تا به امروز مسکوت باقی ماندند. بااینحال، در روزهای اخیر بار دیگر زمزمههای فرستادن انسان به فضا با ساخت کپسول زیستی از سوی سازمان فضایی ایران و محوریت پژوهشگاه هوافضا مطرح شده است.
فتحالله امی، رئیس پژوهشگاه هوافضا در گفتوگو با خبرگزاری مهر در مورد جزئیات «سند جامع توسعه هوافضای کشور» توضیحاتی را ارائه کرد. بهگفتهی امی، این سند دارای ۶ فصل است و در حوزههای فضایی، هوایی و دفاعی مشخص شده است. امی افزود که پروژههای بخش فضایی که از میان آنها میتوان به ساخت راکتهای کاوش اشاره کرد، در هفت محور طرحهای کلان و فصل ۵ این سند راهبردی، برای سال ۱۴۰۴ تکلیف شده است.
رئیس پژوهشگاه هوافضا دربارهی هفت محور طرحهای کلان نیز توضیحاتی را به شرح زیر ارائه داد:
- بند اول فصل ۵ سند راهبردی که در پژوهشگاه هوافضا دنبال میشود، مربوط به ساخت راکتهای کاوش است.
- بند دوم فصل ۵ سند راهبردی به هدف رسیدن به جایگاه نخست منطقه در میان ۲۰ کشور حوزه خاورمیانه و آسیای میانه و همسایگان ایران میپردازد. هماکنون ایران در میان ۱۰ کشور مناطق ذکر شده، رتبه چهارم را در حوزه فضایی دراختیار دارد و رسیدن به جایگاه نخست منطقه در حوزه فضایی در میان ۲۰ کشور در سال ۱۴۰۴ مدنظر این پژوهشگاه است.
- بند سوم فصل ۵ سند راهبردی در رابطه با قرار دادن کپسول حامل انسان با وزن حدود ۲ تن در مدار زمین با همکاری بینالمللی تا سال ۱۴۰۴ است. این موضوع از حیث تبدیل ایران به مقام برتر، حائز اهمیت است.
- بند چهارم فصل ۵ سند راهبردی در مورد فرستادن ماهواره در مدار زمینآهنگ در ۳۶ هزار کیلومتری زمین است.
- بند پنجم فصل ۵ سند راهبردی دربارهی ایجاد زیرساختهای ارتباط فضا پایه در کشور با استفاده از سیستم الکترونیک هوشمند و تبدیل ایران به یک کشور توسعهیافته است.
- بند ششم فصل ۵ سند راهبردی به نیازهای سنجش از دور زمین و مشاهدات زمین اشاره دارد و تأکید آن بر پیشبینی حوادث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله و ازطریق نقشههای ماهوارهای است.
- بند هفتم فصل ۵ سند راهبردی به موقعیتیابی و ناوبری میپردازد و هدف آن رسیدن به سیستم نابوری مانند «GPS» در آمریکا، «گلوناس» در روسیه و «بیدو» در چین است.
فتحالله امی دربارهی اهداف بخش هوایی نیز به تبدیل ایران به قطب منطقه در فناوری هوایی و تولید جت منطقهای ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفره تا سال ۱۴۰۴ اشاره کرد. وی تولید بالگرد متوسط و نیمهسنگین و طراحی و ساخت موتورهای مینی توربوجت، توربو فن سبک، توربو فن سنگین، توربوکمپرسورگازی با ظرفیت یک تا ۱۰ مگاوات را از دیگر اهداف پژوهشگاه هوافضا دانست. رئیس پژوهشگاه هوافضا، توسعهی سیستمهای مذکور را در توسعهی سیستمهای اویونیک (الکترونیک هوانوردی) دانست. وی همچنین افزود که طبق اطلاع ISC، پژوهشگاه هوافضا ۱۰ درصد ناسا، تولید مقاله در سطح بینالملل داشته است.
امی در مورد پروژههای فعلی پژوهشگاه هوافضا به انجام فعالیت روی راکتهای کاوش اشاره کرد که عموماً برای پرتاب موجود زنده طراحی شده است. وی به موضوع تربیت فضانوردان نیز اشاره کرد و افزود که در پژوهشکده زیستفضا و محیطزیست مقدمات انجام این تربیت فراهم شده است. فتحالله امی همچنین حداقل زمان اعزام انسان به فضا را سال ۱۴۱۴ اعلام کرد.
رئیس پژوهشگاه هوافضا اعلام کرد که احتمال شرکت میمونها در پرتابهای بعدی وجود دارد. وی همچنین به میمونهایی که در پرتابهای قبلی از آنها استفاده شده بود اشاره کرد و گفت که دو میمون از سه میمونی که به فضا پرتاب شد، زنده ماندهاند و درحالحاضر با نام «فرگام» و «پیشگام» در مؤسسه رویان نگهداری میشوند. حاصل ازدواج آنها نیز یک میمون بهنام «نوگام» بوده که سالم است.
به گفتهی فتحالله امی، ایران در زمینهی همکاری برای اعزام فضانورد از میان کشورهای روسیه، چین، ژاپن و هند که روی این مسئله کار کردهاند، با روسیه مذاکره کرده است و مذاکره با سایر این کشورها را نیز امکانپذیر میداند.